زمانی که شما تصمیم به یادگیری و شروع نوازنگی سنتور میکنید ، اولین قدم یادگیری دقیق و درست نت ها وجای آنها روی خطوط حامل است. این امر برای نوازنده در هنگام شروع به یادگیری بسیار دشوار خواهد بود که به مرور زمان با تمرینات متعدد این مشکل حل خواهد شد . مثلا برای شروع نوازندگی سنتور نیاز به نت خوانی سنتور میباشید .
نت های موسیقی مانند الفبای هر زبان است و بدون یاد داشتن ان امکان یادگیری موسیقی وجود ندارد. برای شروع نت خوانی سنتور باید نت های مختلفی را بلد باشید .
سنتور یکی از پر طرفدار ترین سازهای ایرانی است که امروزه هنرجویان مختلف از سن های مختلفی را به سمت خود جذب میکند .
ساز سنتور دارای صدای دلشین و گوشنوازی است که شنونده به سمتش جذب میشود.
آموزش نت خوانی سنتور
دانش موسیقی همچون سایرعلم ها می تواند بر روی یک کاغذ نوشته شود و همین کاغذ وسیله ای برای تمرین هنرجو باشد .
پس برای خواندن این علائم و نت خوانی سنتور نیازمند یادگیری این علامت ها که به نت معروفند هستید.
به طور کل نت ها را بر روی پنج خط های مساوی و موازی می نویسند ، که نام این ۵ خط، خطوط حامل می باشد .
جهت شمارش و خواندن نت ها :
شمارش این خطوط از پایین به بالا صورت می گیرد و نت های نوشته شده روی آن نیز از سمت چپ به راست و درست در بین و روی این خطوط نوشته می شوند.
در الفبای موسیقی هفت نت وجود دارد که برای نت خوانی سنتور باید آن ها را به کامل یادگرفته باشید .
اسامی نت های سنتور به ترتیب :
نت های سنتور به ترتیب : «دو»، «رِ»، «می»، «فا»، «سُل»، «لا» و «سی».
تکرار این هفت نت به صورت سه بار پشت سر هم میباشد. در ساز سنتور در مجموع ۲۱ نت وجود دارد که بجز نت هایی مانند می و فا که ۴ بار تکرار میشود
شروع نت خوانی سنتور :
برای شروع نت خوانی سنتور بایستی که کلید سل را یادبگیرید. کلید سل در ابتدای خطوط حامل قرار می گیرد. این نت را روی خط دوم می نویسند و نت سُل نام دارد.
یادگیری این نت از این چهت اهمیت دارد که با مشخص شدن آن روی خطوط حامل ، دیگر نت ها نیز مشخص می شوند.
در ادامه برای نشان دادن سایر نت ها روی خط حامل که به دو شکل در محدوده خطوط حامل و یا خارج محدوده ی ان قرار میگیرد .
اگر محلی برای نوشتن نت ها بین خطوط حامل وجود نداشت و خارج از محوده ی گفته شده بود ، کافی است خطوط کوچی را اضافه کرده و نت ها را روی آنها بنویسید.
صداهای مختلف سنتور:
صداهای موسیقی در سنتور دارای کشش های متفاوتی است . به همین دلیل ، در حین گوش دادن به ان ممکن است متوجه طولانی بودن و یا تفاوت در کشش هر نت بشوید.
علائم نت خوانی سنتور:
مقدار معین کشش صداها در نت خوانی سنتور با قدم آرام و ریتم و ضرب مشخص می شود. به فاصله هر قدم یک ضرب گفته میشود که نام آن سیاه می باشد. که کشش یا ضرب آن یک میباشد.
برای نوشتن نت به اندازه دو ضرب تنها لازم است که دایره نت سیاه را توخالی و سفید قرار دهید.
برای نوشتن نت به اندازه چهار ضرب باید نت را مانند نت سفید ولی بدون خط آن نوشت.
برای نوشتن کشش یک ضرب در بین شماره ۱ و ۲ باید نت را به صورت چنگ رسم کنید. دقت داشته باشید که کشش در نت های چنگ باید برابر باشد و کند یا تند نوشود .
برای اجرای چهار نت در فاصله یک ضرب ، نت ها به صورت دولاچنگ نوشته میشوند.
برای سکوت نیز علامتی در سنتور وجود دارد. سکوت گرد زیر خط چهارم حامل قرار دارد و علامت آن یک خط کوتاه است .
سکوت سفید هم یک خط کوتاه می باشد که بر روی خط سوم حامل قرار دارد .
سکوت سیاه و سکوت چنگ و سکوت دولاچنگ و سکوت سه لاچنگ علامت های متفاوتی دارند که جای دقیقی ندارند .
کشش این سکوت ها مانند نامشان میباشد که در قبل گفتیم.
نکات مهم در حین نت خوانی:
به هنگام نت خوانی سنتور ممکن است نتی را ببینید که در سمت راست آن، نقطه وجود داشته باشد . این نقطه در سمت راست نت به این معنی است که به اندازه نصف نت به آن نت اضافه شود.
علامت دیِز، بِمُل، بِکا، سُری و کُرُن برای تغییر صدای نت ها به کار گرفته می شود. این علامت ها دارای کاربردهای متفاوتی است .
اگر علامت دیِز قبل از نتی قرار بگیرد صدای تولید شده به اندازه نیم پرده زیر می شود.
اگر علامت بِمُل قبل از نتی قرار بگیرد صدای تولید شده به اندازه نیم پرده بم می شود.
اگر علامت بِکا قبل از نتی قرار بگیرد، صدا تولید شده از خنثی کردن علامت قبلی می شود و به حالت قبلی باز می گردد.
اگر علامت سُری قبل از نتی قرار بگیرد، صدای تولید شده از آن نت به اندازه ربع پرده زیر می شود.
اگر علامت کُرُن قبل از نتی قرار بگیرد، صدای تولید شده از آن نت به اندازه نیم پرده بم می شود.
نکاتی که در یادگیری نت ها کمک زیادی میکنند :
احساس را وارد نوازندگی کنید
موسیقی فقط تکرار یکسری از نت ها نیست. نوازندگی نباید به گونه ای باشد که شنونده احساس کند شما دارید از روی متن رو خوانی میکنید . موسیقی را باید حس کرد و با احساس نواخت .
بصری فکر کنید
مرحله بعد از حفظ کردن نام نت ها و مکان قرار گیری آنها روی خطوط حامل باید آن ها را به صورت بصری یاد بگیرید. به شکلی که بلافاصله بعد از دیدن هر نت، نامش را به خاطر بیاورید . زیرا در اجراهای سریع شما زمانی برای فکر کردن و به خاطر اوردن نت ها ندارید .
گام ها را به خاطر بسپارید
در حین نت خوانی سنتور ممکن است به قسمت هایی مواجه شوید که نت ها با توالی خاصی بالا و پایین شوند. یادگیری گام ها به شما کمک می کند تا در زمان نواختن قطعه، بلافاصله بعد از دیدن الگو و بدون توجه به دیگر نت ها، گام را اجرا کنید.
نت ها را جلو به جلو بخوانید
نکته ی مهم دیگر در نت خوانی این است که نت ها را جلوتر از نواختنشان بخوانید. یعنی همیشه سعی کنید چند نت جلوتر از نت در حال اجرا باشید.
حواستان به دست مخالف باشد
شما باید نت های هر دست را به صورت جدا تمرین کنید اما همیشه دست دیگر را قبل از رسیدن به قسمت مربوطه آماده کنید.
یکی از بزرگترین مشکلات هنرجویان تازه کار، ضعف در آماده سازی دست مخالف می باشد . به طور مثال نت های یک دست را خوب می خواند اما وقتی نوبت به دست دیگر می رسد به دلیل اینکه نت هایش را جلوتر نخوانده در جاگیری دست دچار مشکل می شود.
با اولین اشتباه، نت خوانی را متوقف نکنید
نت خوانی سنتور را متوقف نکنید ، نکته مهم در نت خوانی عدم توقف است . حتی زمانی که جایی را اشتباه خواندید، توجه نکنید و به کار خود ادامه دهید.
سعی کنید تمرینات را با سرعتی انجام دهید که در توانتان می باشد. حتی بهتر است قطعات با سرعت زیاد را در شروعِ با سرعت پایین اجرا و تمرین کنید .
برای شروع یادگیری سنتور کتاب های آموزشی سنتور بسیار موثر است که تعداد زیادی از آنها در مضراب شاپ موجود است.