چرا تمیز کردن سنتور مهم است؟
یکی از نکاتی که هر نوازنده‌ای باید به آن توجه داشته باشد، نظافت و تمیز کردن سنتور به صورت دوره‌ای است زیرا این تمیز کردن و نظافت تأثیر قابل توجهی روی عملکرد ساز دارد. نظافت در سازهای مختلف متفاوت است. از آنجایی که سنتور حین نواختن روی میز قرار می‌گیرد بیشتر در معرض گرد وغبار می‌باشد و اگر به طور مرتب تمیز نشود نه تنها ظاهر ساز جلوه بدی پیدا خواهد کرد بلکه کیفیت سیم‌ها و صدا هم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
اگر مدت طولانی ساز نظافت نشود و لایه ضخیمی از گرد و خاک روی آن بنشیند می‌تواند در انتقال صدا به جعبه ساز اثر منفی بگذارد لذا برای بسیار از نوازندگان سنتور و به خصوص هنرجویانی که به تازگی شروع به سنتورنوازی کرده اند این سوال پیش می‌آید که چگونه سنتور را تمیز کنیم. در این مقاله به روش‌های تمیز کردن سنتور به بهترین شکل ممکن، اشاره میشود.
نکته حائز اهمیت اینکه حتماً بعد از اتمام نوازندگی سنتور را داخل کاور بگذارید در غیر این صورت ساز در معرض گرد خاک قرار می‌گیرد همچنین به مرور، رطوبت موجود در هوا باعث اکسید شدن یا به اصلاح، زنگ زدن سیم‌ها خواهد شد. حتی میتوانید از روکش سنتور که اخیراً بین نوازندگان رایج شده، استفاده کنید. روکش سنتور معمولاً از جنس پارچه یا چرم است و روی ساز کشیده میشود که علاوه بر جلوگیری از نشست گرد و غبار روی صفحه از نفوذ رطوبت به سیم‌ها و صفحه ممانعت می‌کند.
مکانی که برای تمرین در خانه انتخاب می‌کنید نباید جلوی پنجره باشد چرا که تمرین در محلی که گرد و غبار زیادی داشته باشد روی کثیف شدن سنتور بسیار مؤثر است. برای تمیز کردن سنتور راه های مختلفی وجود دارد که در ذیل به آنها اشاره می‌کنیم.
راه های تمیز کردن سنتور
استفاده از پارچه نمد
در ساده ترین حالت برای تمیز کردن سنتور می‌توان پارچه‌های نمد مانند که در خرازی‌ها موجود است و به دلیل قدرت جذب بالا گزینه خوبی برای تمیزکردن ساز می‌باشد، در ابعاد مناسب (حداقل به اندازه عرض ساز) را با استفاده از خط کش از زیر سیم‌ها عبور داد و با گرفتن دو طرف پارچه، آن را روی صفحه ساز کشید تا بین خرک‌های سیم‌های زرد و سفید کاملاً پاکسازی شود. این روش را برای قسمت زیر سیم‌های سفید پشت خرک نیز می‌توان به کار برد.
البته پارچه مورد استفاده نباید خیلی ضخیم باشد تا در نت‌های بالای پشت خرک امکان رد شدن و دسترسی آن به صفحه فراهم باشد. تمیز کردن سمت راست سنتور (زیر سیم‌های زرد پشت خرک) مقداری دشوار است و باید از پارچه‌ای نازک و برای رد کردن پارچه از جسمی ظریف مانند میل بافتنی استفاده شود.
نکته مهم در این روش استفاده نکردن از پارچه خیس برای تمیز کردن سنتور است زیرا می‌تواند موجب واکنش سیم‌ها و زنگ زدن آنها شود و درصورت لزوم مرطوب بودن پارچه، دقت داشته باشید که فقط قسمت پایینی آن که با صفحه در تماس است رطوبت اندکی در حد جذب گرد و غبار داشته باشد و قسمتی از پارچه که با سیم‌ها برخورد دارد باید کاملاً خشک باشد. قابل ذکر است که برای تمیز شدن گوشی‌های سنتور نیز نباید از پارچه مرطوب استفاده کرد.
استفاده از پارچه مناسب برای تمیز کردن سنتور
استفاده از پر شترمرغ برای نظافت سنتور
بعضی از نوازندگان برای تمیز کردن ساز از پر شترمرغ به دلیل ویژگی‌های فیزیکی آن مثل بلند بودن و لطافت کافی بهره می‌برند. یکی از مزایای استفاده از آن تسهیل تمیزکردن بین خرک‌های ساز است ولی اگر گرد و غبار روی صفحه ساز زیاد باشد پر شتر مرغ کاربرد چندانی ندارد.
استفاده از براش و یا قلمو برای تمیز کردن سنتور
قلم‌موها و براش‌هایی که نرم هستند ابزار مناسبی برای نظافت بین خرک‌ها و پشت خرک سیم‌های زرد هستند فقط نباید محکم روی سیم‌ها کشیده شوند.
عدم نوشیدن هنگام استفاده از سنتور
توصیه میشود که هنگام نشستن پشت سنتور از نوشیدن خودداری کنید چون ممکن است قطراتی از نوشیدنی شما روی ساز بریزد و علاوه بر ایجاد لک روی صفحه ساز موجب اکسید شدن سیم‌ها نیز بشود.
استفاده از روغن زیتون برای براق کردن سنتور
شما میتوانید به صورت دوره‌ای بعد از پاک کردن گرد و غبار پارچه تمیزی را به مقدار بسیار کم از روغنی مثل روغن زیتون بی بو آغشته کرده و روی صفحه و کلاف‌های پشتی و جلویی ساز بکشید که باعث جلا و براق شدن صفحه ساز و همچنین زیبایی آن میشود. توجه کنید که میزان روغن نباید زیاد باشد و همچنین نباید از روغن‌هایی که حلال رنگ یا لاک الکلی که روی چوب ساز زده شده، استفاده شود. همانطور که گفته شد روغن زیتون بی بو بهترین انتخاب برای این کار است.
تمیز کردن داخل جعبه سنتور
حفره‌هایی که به دلیل وجود گل‌های سنتور بر روی صفحه وجود دارند باعث نفوذ گرد و غبار به داخل جعبه ساز می‌شوند. برای نظافت داخل جعبه میتوانید سنتور را برعکس کرده و کمی تکان دهید تا آلودگی از آن خارج بشود.
بازه ی زمانی تمیز کردن سنتور
توصیه میشود به طور منظم و برای مثال هر هفته یا دو هفته یک بار ساز خود را تمیز کنید.
عدم استفاده از مضراب ها برای نظافت سنتور
به هبچ وجه، برای عبور دادن پارچه از زیر سیم‌ها از مضراب استفاده نکنید زیرا امکان دارد ساقه مضراب در اثر فشار بشکند و یا سیم های ساز شما پاره بشود و نیاز به خرید مجدد آنها باشد.
البته شما میتوانید بدون نگرانی تمامی لوازم مورد نیاز سنتور خود را مانند مضراب ،سیم و … از سایت مضراب شاپ تهیه کنید.
امیدواریم با نکاتی که در اینجا گفته شد بتوانید از سنتورهای خود به نحو احسن نگهداری و آنها را نظافت کنید تا سازهایی با طول عمر بالا داشته باشید و نظافت و تمیز کردن سنتور خود را به درستی به انجام برسانید.