استاد سوسن اصلانی

بیو گرافی استادسوسن اصلانی

امروز به معرفی یکی دیگر از بانوان نوازنده سنتور ایران ، سوسن اصلانی می‌پردازیم. کسی که در سال‌های اول انقلاب با وجود فضای بسته برای موزیسین‌ها به ویژه خانم‌ها، اقدام به راه اندازی گروه موسیقی کرد.

سوسن اصلانی، نوازنده سنتور، موسیقی دان، آهنگساز و اولین رهبر زن ارکستر ایران، ششم بهمن ماه سال ۱۳۲۶ در شهر تهران دیده به جهان گشود. خانواده او اهل هنر بودند؛ پدرش به موسیقی و شعر علاقه داشت و تار می‌نواخت، مادرش نوازنده تمبک و برادرش سنتورنواز بود.

از کودکی بسیار نقاشی کردن را دوست داشت و فکر می‌کرد در آینده نقاش برجسته‌ای می‌شود اما وقتی به سنی رسید که باید انتخاب رشته می‌کرد، تصمیم بزرگی گرفت و آن تصمیم، رفتن به هنرستان موسیقی بود.

در ابتدا یادگیری سنتور رو نزد استاد فرامرز پایور شروع کرد و در ادامه از محضر اساتیدی چون ارفع اطرایی، محمد حیدری، محمود کریمی و حسین دهلوی بهره مند شد. در آن زمان ریاست هنرستان بر عهده حسین دهلوی گذاشته شده بود که به گفته سوسن اصلانی بسیار سختگیر بود و همه از او می‌ترسیدند؛

با این حال در ده سال مدیریت دهلوی، هنرستان موسیقی بهترین دوران خود را سپری کرد و بسیاری از هنرجویان مثل علی رهبری، کامبیز روشن روان، اسماعیل تهرانی، اسماعیل واثقی که همه از همکلاسی‌های سوسن اصلانی جهانی شدند.

سال پنجم هنرستان بود که حسین دهلوی از او خواستگاری کرد؛ وقتی خبر خواستگاری دهلوی از خودش را از زبان مادر و پدرش شنید در ابتدا شوکه شد و گفت :«چطور ممکن است؟ دهلوی خیلی بد اخلاق است!» ا

ز طرفی اختلاف سنی آن‌ها به بیست سال می‌رسید. فردای آن روز مضطرب بود و می‌ترسید که اگر جواب منفی بدهد نمره‌هایش را کم کنند یا اخراجش کنند ولی پس از مدتی تأمل به این نتیجه رسید که دهلوی فردی هنرمند و شناخته شده است پس می‌تواند گزینه خوبی برای ازدواج باشد؛ در نتیجه به او جواب مثبت داد.

پس از ازدواج سوسن اصلانی به اتفاق دهلوی به مدت  دو ماه جهت شرکت در دوره‌های موسیقی به اتریش و آلمان سفر کرد و پس از بازگشت تحصیلات خود را در هنرستان عالی موسیقی ادامه داد. وقتی اول مهر به شکل یک دختر مدرسه‌ای به هنرستان رفت کسی نمی‌دانست دختری که با دهلوی ازدواج کرده است، کیست.

وقتی یکی از اساتید حال دهلوی را از او پرسید همکلاسی‌هایش پی به این مسئله بردند و شگفت زده شدند.خیلی زود مادر شد و در بیست سالگی فرزند اولش ب نام مهرنوش و سه سال بعد دو قلوهایش، هاله و هومن، به دنیا آمدند. به واسطه مشغله‌های فراوان زندگی تا ۸ سال ساز نزد تا فرزندانش به کودکستان بروند و پس از آن ادامه تحصیل داد.

هشت سال ساز نزدن برای یک هنرمند، ایثاری بزرگ به حساب می‌آید؛ ایثاری که اصلانی به خاطر همسر و فرزندانش انجام داد. بعد از شروع مجدد فعالیت هنری، مسئولیتش چند برابر شد. ۵ صبح بیدار می‌شد و تمرین می‌کرد، از ۸ تا ۱۰ صبح نزد استاد کریمی درس داشت و بعد از آن به هنرستان می‌رفت و گاهی ناچار می‌شد بچه‌ها را با خود ببرد.

درست است که دهلوی باعث رشد او و موفقیتش شد اما در سال‌هایی که بیمار بود و به آلزایمر دچار شده بود، سوسن اصلانی نمی‌توانست جز در مواقع تدریس ساز بزند و دلیلش حال روحی نامساعد بود :«موسیقی مربوط به روح است، زمانی که روح آماده نباشد کار خوبی ارائه نمی‌شود.» اما با این وجود عاشقانه از استاد دهلوی بزرگ، پرستاری می‌کرد.

فعالیت هنری و موسیقایی استاد سوسن اصلانی

سال ۱۳۵۷ شروع به تدریس در هنرستان کرد و به مدت بیست سال نیز مدرس انجمن زرتشتیان بود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، اولین گروه موسیقی بانوان رو با نام “خجسته” بنا نهاد که سال ۱۳۷۴، بطور رسمی برای اجرا به روی صحنه رفتند.

همیشه سعی کرد در تمام دستگاه ها مجموعه بسازد و تا به حال موفق به ساختن چند تا از آن‌ها شده اما به علت گرفتاری بقیه آنها به نتیجه نرسیده است.

تمام کارهای سوسن اصلانی جنبه آموزشی هم دارند. در هرکاری تلاش شده تمام فرم های یک دستگاه مثل پیش درآمد، مقدمه، تصنیف، چهار مضراب، قطعه ضربی را گنجانده شوند تا برای علاقمندان مثل یک الگو باشد.

همه تلاش هایش آموزشی است و همه با فکر انجام شده اند اما متأسفانه هیچ یک از مسئولین یا ناشران کوچکترین حمایت یا استقبالی از کارهای وی نکرده اند. او گله مندی خودش را این طور ابراز می‌دارد :« هیچ کس حتی یک خسته نباشید هم به من نگفت که با توجه به این که خانم هستید و اینهمه مسئولیت دارید و یک همسر بیمار، اینهمه در این مسیر تلاش کرده اید. و هیچ کدام از کارهایم را معرفی و تبلیغ نکردند.»

از افتخارات ارزنده سوسن اصلانی میتوان به ۳۳ سال تدریس و ۱۰ سال رهبری رکستر هنرستان موسیقی، عضویت در هیئت داوران جشنواره موسیقی “آوای مهر”، دریافت مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اجرای کنسرت‌های متعدد از آثار اساتید بزرگی مثل ابوالحسن صبا، روح الله خالقی و حسین دهلوی در داخل و خارج از کشور اشاره کرد

سوسن اصلانی آثار ارزشمندی را در کارنامه هنری خود دارد که به این شرح است:

• نوازندگی در آلبوم نوای غربت با صدای نور الدین رضوی سروستانی
• آهنگسازی آلبوم‌های رقص بهار و نگاه گمشده با صدای علیرضا گلبانگ
• آهنگسازی آلبوم بوی پرچین با صدای علی رستمیان
• آهنگسازی و تکنوازی آلبوم خجسته
• تألیف کتاب خسرو و شیرین
• کتاب دونوازی سنتور
• کتاب تصانیف و قطعات در دستگاه نوا و راست پنجگاه
• کتاب رقص بهار

این بانوی هنرمند عزیز معتقد است موسیقی جنسیت نمی‌پذیرد؛ مهم نیست نوازنده مرد باشد یا زن، بلکه چگونگی خلق اثر اهمیت دارد.