یکی از مهمترین ارکان نوازندگی، کوک بودن ساز است و ناکوک شدن سنتور به مرور انگیزه ما را برای تمرین کم می کند و روی گوش ما تاثیر منفی گذاشته و تربیت شنوایی آن به درستی صورت نمی گیرد.
کوک بودن ۷۲ سیم سنتور
در تمامی زمان ها کوک بودن ساز مورد تاکید همیشگی اساتید و مدرسین موسیقی بوده است. سنتور با داشتن ۷۲ سیم جز معدود سازهای زهی با تعداد بالایی سیم است که طبعا برای نوازندگی باید همه این سیم ها کوک باشند، چرا که کوک نبودن حتی یک سیم، موجب بدصدا شنیده شدن آن نت می شود.
لذا از قدیم کوک کردن و نگهداری از کوک سنتور، یکی از دغدغه های همیشگی نه تنها نوازندگان تازه کار، بلکه اساتید این ساز بوده است. نقل شده است از استاد حبیب سماعی که در یک مجلس خصوصی گفته اند که “کوک سنتور مرا پیر کرد!”.
قبلا در مقاله ای با عنوان اصول مراقبت و نگهداری از سنتور، به مراقبت از کوک سنتور به عنوان یکی از مهمترین این اصول اشاره کردیم. در این مقاله در مورد عواملی که موجب ناکوک شدن و یا به اصطلاح کوک خالی کردن ساز می شود صحبت می کنیم.
عواملی که باعث ناکوک شدن سنتور میشود
آب و هوا:
قرار گرفتن سنتور در معرض تغییرات آب و هوایی یکی از مهمترین و متداول ترین عوامل ناکوک شدن سنتور است. گرم و سرد شدن هوا باعث انبساط و انقباض سیم های ساز شده و این برای ناکوک شدن ساز ما کافی است. همچنین رطوبت نیز تاثیر مستقیمی بر کوک ساز دارد. حتما توصیه می شود که پس از تمرین ساز خود را داخل کیف یا کاور قرار داده و همیشه از ساز در محیطی با دمای ۱۸ تا ۲۵ درجه نگهداری کنید.
جنس سیم:
از عوامل مهم دیگر در ناکوک شدن سنتور ، جنس سیم های استفاده شده در آن است. اگر سیم ها از کیفیت مطلوبی برخوردار نباشند، به کوچکترین تغییرات آب و هوایی واکنش نشان داده و کوک از دست می دهند.
همچنین سیم غیر استاندارد تحمل کوک های بالاتر را نداشته و به راحتی پاره می شوند. توصیه می شود هنگام خرید ساز حتما به جنس سیم های استفاده شده در ساز دقت داشته باشید. حتما در مقاله ای دیگر به نکات مهمی که هنگام خریدسنتور باید در نظر گرفت، خواهیم پرداخت.
برای تهیه سیم سنتور استاندارد و با کیفیت کلیک کنید.
جا باز کردن گوشی های ساز:
برای بسیاری از نوازندگان اتفاق افتاده که پس از کوک کردن یک نت و تنها شاید چند دقیقه بعد، متوجه ناکوکی همان نت می شوند. این نه به خاطر تاثیر تغییرات آب و هوایی بوده و نه کیفیت سیم های استفاده شده. وقتی که گوشی در سوراخی که قرار می گیرد، کمی جا باز کند و اصطکاک لازم با چوب ایجاد نشود، تحمل فشار سیم را نداشته و باعث چرخیدن در سوراخ و از دست دادن کوک ساز می شود.
یکی از عواملی که باعث جا باز کردن گوشی ها می شود، گرفتن گوشی ها هنگام جابجایی ساز است. دقت داشته باشید که به هیچ وجه هنگام جابجایی سنتور گوشی های ساز را نگیرید، این کار به مرور سبب می شود که گوشی در جای خود جا باز کند و باعث ناکوک شدن سنتور بشوند . کیفیت گوشی استفاده شده در ساز و همچنین سوراخ کاری سنتور هم در نگهداری کوک سنتور بسیار موثر می باشد.
ضربه خوردن گوشی ها:
ضربه سبب کج شدن گوشی و در نتیجه آسیب دیدن سوراخ آن می شود. از این رو باید از ساز در برابر ضربه خوردن و آسیب دیدن به شدت مراقبت کرد چرا که ممکن است این ضربه ها تاثیرات جبران ناپذیری روی سنتور بگذارد. اگر گوشی های ساز شما بر اثر ضربه آسیب دیده اند حتما به متخصص تعمیر ساز مراجعه کنید.
استاندارد نبودن گره سیم:
یکی دیگر از عوامل ناکوک شدن سنتور ، استاندارد نبودن گره سیم در محل اتصال به سیم گیر است. اگر این گره درست انجام نشده باشد، در اثر فشار گره باز شده و باعث کوک خالی کردن ساز می شود. گره سیم باید به گونه ای باشد که دو طرف سیم به یکدیگر تابیده شده وطوری نباشد که یک طرف سیم دور طرف دیگر پیچیده شده باشد.
در این حالت گره محکم نبوده و در اثر فشار باز می شود. معمولا سازندگان ساز به این نکته توجه دارند، اما اگر یکی از سیم های ساز شما پاره شده و قصد تعویض آن را دارید، حتما به نحوه گره زدن آن دقت ویژه ای داشته باشید. در آینده در قالب ویدئوهایی نحوه صحیح این مهم را آموزش خواهیم داد.
امیدواریم مطالب گفته شده در این مقاله مورد استفاده شما قرار گرفته باشد.
نگارش و تدوین: تیم تولید محتوای مضراب شاپ
هرگونه کپی برداری بدون ذکر نام و لینک مضراب شاپ قابل پیگرد می باشد.